استیبل‌کوین‌ها بخش مهمی از اکوسیستم رمزارزها را تشکیل می‌دهند و نقش پیوندی میان دنیای مالی سنتی و دنیای غیرمتمرکز ایفا می‌کنند. در میان آن‌ها، سه مورد از مهم‌ترین استیبل‌کوین‌ها عبارت‌اند از: تتر (USDT)، یو‌اس‌دی‌کوین (USDC) و دای (DAI). هر یک از این ارزها اهداف، سازوکارهای پشتوانه‌سازی، مدل‌های حکمرانی و موارد استفاده متفاوتی دارند. در این مقاله، به مقایسه عمیق این سه استیبل‌کوین از جنبه‌های فنی، اقتصادی و کاربردی می‌پردازیم.

تتر و عملکرد آن در لایه ۲

تتر (USDT)، به عنوان قدیمی‌ترین و پرکاربردترین استیبل‌کوین بازار، عمدتا بر بستر بلاک چین‌های متنوعی مانند اتریوم، ترون، سولانا و اخیرا انواع لایه ۲‌ مانند Arbitrum و Optimism فعالیت می‌کند. استفاده از تتر در این لایه‌های دوم موجب افزایش سرعت تراکنش‌ها و کاهش هزینه‌ها شده و به رشد استفاده از آن در برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و بازارهای دیفای کمک کرده است. با توجه به نقش کلیدی این ارز در اکوسیستم رمزارزها، پیش ‌بینی قیمت تتر به یکی از موضوعات مهم برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران تبدیل شده است.

با این حال، شفافیت پایین در گزارش‌های مالی و ذخایر پشتوانه‌ی آن، همواره یکی از دغدغه‌های مهم کاربران و نهادهای نظارتی بوده است.

مدل پشتوانه: دارایی واقعی یا الگوریتمی؟

USDT و USDC هر دو دارای مدل‌های متمرکز و بر پایه دارایی واقعی هستند. شرکت Tether Ltd مدعی است که پشتوانه USDT ترکیبی از پول نقد، اوراق قرضه کوتاه‌مدت و سایر دارایی‌های نقدشونده است، در حالی که Circle (شرکت منتشرکننده USDC) اعلام کرده که ذخایر آن به طور کامل از پول نقد و اوراق خزانه‌داری ایالات متحده تشکیل شده‌اند. این تفاوت، باعث شده است که USDC از دیدگاه شفافیت و ریسک نقدینگی، نسبت به تتر قابل‌اعتمادتر تلقی شود.

در مقابل، DAI یک استیبل‌کوین غیرمتمرکز است که توسط پروتکل MakerDAO اداره می‌شود. پشتوانه DAI دارایی‌های رمزارزی مانند ETH، wBTC و سایر توکن‌های مورد تایید است که کاربران آن‌ها را در قراردادهای هوشمند قفل می‌کنند. این مدل باعث استقلال DAI از زیرساخت‌های بانکی و قوانین نظارتی متمرکز می‌شود، اما ریسک نوسانات بازار رمزارزها را به‌همراه دارد.

حکمرانی و تمرکززدایی

یکی از نقاط تمایز کلیدی بین این استیبل‌کوین‌ها، مدل حکمرانی و کنترل مدیریتی است. USDT و USDC تحت کنترل شرکت‌های خصوصی هستند. این یعنی اگر نهادهای نظارتی بخواهند دارایی خاصی را مسدود یا بررسی کنند، این شرکت‌ها امکان انجام آن را دارند. به عنوان مثال، هر دو استیبل‌کوین دارای قابلیت “فریز” کردن آدرس‌های خاص هستند.

در نقطه مقابل، DAI از طریق سیستم حاکمیتی غیرمتمرکز اداره می‌شود که در آن دارندگان توکن MKR می‌توانند درباره سیاست‌های پروتکل، نرخ وثیقه‌گذاری، لیست دارایی‌های پشتیبان و دیگر پارامترهای حیاتی رأی دهند. این ویژگی، سبب شده است که DAI به‌عنوان گزینه‌ای جذاب برای طرفداران فلسفه وب۳ و تمرکززدایی مطرح شود.

نقد شوندگی، پذیرش و حجم بازار

از نظر حجم بازار و نقدشوندگی، تتر (USDT) برتری مطلق دارد. تتر در اکثر صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز لیست شده و حجم معاملات روزانه‌اش بیش از تمام استیبل‌کوین‌های دیگر است. این نقدشوندگی بالا باعث شده که تتر، به‌رغم نگرانی‌های موجود درباره شفافیت، همچنان انتخاب اول بسیاری از معامله‌گران باشد.

در مقابل، USDC در میان کاربران آمریکایی و صرافی‌هایی که مایل به رعایت استانداردهای نظارتی هستند، محبوبیت دارد. همچنین به دلیل شفافیت در گزارش‌های حسابرسی، USDC برای نهادهای مالی و پروژه‌های دیفای سازمانی جذاب‌تر است. DAI با وجود رشد چشم‌گیر در پروژه‌های دیفای، هنوز نتوانسته به سطح پذیرش تتر یا USDC برسد، چرا که مکانیزم تولید آن پیچیده‌تر بوده و پایداری آن در مواقع بحران بازار ممکن است به چالش کشیده شود.

ریسک‌ های سیستمی و امنیت

از منظر ریسک سیستماتیک، تتر به دلیل عدم شفافیت کامل و تمرکز ذخایر، در معرض خطرات قانونی و مالی بیشتری قرار دارد. با توجه به سهم بالای تتر در کل حجم بازار، بروز بحران نقدینگی در آن می‌تواند تأثیر مخربی بر کل بازار رمزارزها داشته باشد. USDC به دلیل ساختار شفاف‌تر، در این زمینه وضعیت بهتری دارد، هرچند که تمرکز بالای آن نیز به‌نوعی ریسک‌زا است.

در مورد DAI، با اینکه عدم اتکا به سیستم مالی سنتی مزیت بزرگی است، اما وابستگی شدید به دارایی‌های رمزارزی مانند اتر (ETH) باعث شده تا در دوره‌های سقوط شدید بازار، امکان از دست رفتن وثایق یا بروز مشکلات در پایدار بودن قیمت افزایش یابد. به همین دلیل، MakerDAO در سال‌های اخیر به سمت پذیرش دارایی‌های پایدارتر مانند USDC به عنوان وثیقه رفته است، که خود منجر به نوعی وابستگی متناقض به استیبل‌کوین‌های متمرکز شده است.

جمع ‌بندی

در نهایت، با توجه به سرعت تحول در دنیای بلاکچین و گسترش لایه‌های دوم، تعامل میان این استیبل‌کوین‌ها و زیرساخت‌های مقیاس‌پذیر آینده، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تعادل قدرت آن‌ها داشته باشد. توجه داشته باشید که اگر تمرکززدایی و استقلال از نهادهای مرکزی هدف اصلی است، DAI بهترین گزینه است. البته، با پذیرش پیچیدگی و ریسک‌های بازار رمزارزها.